ج |
||
جارو نِشکُک |
[dZaru-neSkok] |
|
|
[پ ۱: ۴۴۳] |
|
جاروی مصرف شده و ساییده [یزدی: ۹۶/ پ ۱: ۴۵۱]/ جارویی کهنه که از بس کار کرده و ساییده شده، فقط کمی از سیخ هایش باقی مانده [گویش: ۶۹]. |
||
|
||
جانَماز اُو کَشیدَن |
||
|
[پ ۴: ۱۱۴] |
|
کنایه از تظاهر به پاکدامنی، عفّت و درستکاری [یزدی: ۹۷/ پ ۱: ۴۵۲]/ کنایه از ریاکاری، به دروغ خود را پرهیزکار و مؤمن نشان دادن، تظاهر به پاکی [گویش: ۶۹]. |
||
|
||
جا هِشتَن |
[dZa-heStæN] |
|
|
[پ ۲: ۲۳۳] |
|
به جا گذاشتن، باقی گذاشتن، منظور ریش گذاشتن یا اصلاح نکردن موی سر و یا صورت است [گویش: ۶۹]. |
||
|
||
جِر خوردَن |
[dZer-xordæN] |
|
|
[پ ۱: ۴۲۶] |
|
پاره شدن پارچه [یزدی: ۹۸/ پ ۱: ۴۵۲]/ از کوره در رفتن ناگهانی [گویش: ۷۰]/ پاره شدن و دریدن پارچه یا کاغذ [دهخدا ۵: ۶۶۶۴]. |
||
|
||
جِر زَدَن |
||
|
[پ ۱: ؟] |
|
نارو زدن [پ ۱: ۴۵۲]/ تقلّب کردن در بازی و جز آن [دهخدا ۵: ۶۶۴۴]. |
||
جُرْهُر |
[dZorhor] |
|
|
[پ ۱: ۴۴۰] |
|
نام محله ای در یزد که در جنب آن گورستان عمومی به همین نام قرار داشت. صحیح آن «جوی هُرهُر» است و آن نام پایابی است در آن محلّه که به صورت سراشیب بوده و پله داشت [پ ۱: ۴۵۲]/ گورستانی متروکه در یزد در محلّه ای به همین نام که در آن قناتی به نام جوی هُرهُر جاری بودهاست [گویش: ۷۰]. |
||
جَعْدَه |
||
|
[پ ۱: ۴۱۳] |
|
جادّه [پ ۱: ۴۵۲/ یزدی: ۹۷]/ راه [م.ت]/ راهی مالرو و خاکی [گویش: ۶۹]. |
||
|
||
جَعْدَه دَمِشْ دَم |
||
|
[پ ۱: ۴۱۵] |
|
به جادّه نزدیک شوم، راه بیفتم، جاده را به پا نزدیک کنم [م.ت]. |
||
|
||
جُعَلْنَق |
||
|
[پ ۳: ۲۱۸] |
|
جُعَلَّق: در تداول عوام به معنی آدم بی سر و پا و بی ادب و فرومایه است. این واژه را هنگام دشنام به کار میبرند [دهخدا ۵: ۶۸۳۶]. |
||
|
||
جُف |
[dZof] |
|
|
[پ ۱: ۴۱۰] |
|
جفت [گویش: ۷۰/ پ ۱: ۴۵۲]. |
||
|
||
جُفْتَک |
[dZoftæk] |
|
|
[پ ۳: ۲۲۲] |
|
لگد زدن ستوران با دو پا، جُفته، لگد، آلیزه، اِسکیزه، رَکَل، مخالفت، بد رفتاری، بد لُعابی [دهخدا ۵: ۶۸۵۰]. |
||
|
||
جُفْتَک پَرونی |
||
|
[پ ۳: ۲۲۲] |
|
جفتک پراندن: لگد زدن ستوران، جفته انداختن، آلیزیدن، اِسکیزیدن، بد رفتاری کردن، بد لعابی کردن، مخالفت کردن، دیر پذیرفتن، سخت قبول کردن [دهخدا ۵: ۶۸۵۰] |
||
|
||
جُفْ کِردَن |
[dZof-kerdæN] |
|
|
[پ ۴: ۱۱۴] |
|
جور کردن، جفت و جور کردن، مرتّب ساختن [م.ت]. |
||
|
||
جِگَرِت شَم |
||
|
[پ ۱: ۴۱۷] |
|
به قربان تو شوم (به قربان جگر تو شوم) = جگرت را بخورم [م.ت]. |
||
|
||
جِگَرُک |
[dZegErok] |
|
|
[پ ۱: ۴۱۱] |
|
(جگر + ک تصغیر) لفظی که برای تحبیب به کار می رود، در مورد دختر و یا کودک با مزه و دوست داشتنی به کار می رود [م.ت]. |
||
جُل |
[dZol] |
|
|
[پ ۱: ۴۱۵] |
|
پارچه، پارچه کهنه [گویش: ۷۰/ پ ۱: ۴۵۲/ یزدی: ۹۹]/ پوشش ستوران، آنچه ستور را از آفتاب و سرما نگاه میدارد. پالان حیوانات، مطلق پوشش از هر جنس، کهنه، ژنده، رکو، پلاس [دهخدا ۵: ۶۸۶۲]. |
||
|
||
جُلْبَندی |
[dZol-bæNdi] |
|
|
[پ ۱: ۴۱۴] |
|
دستمال بسته محتوی لوازم [پ ۱: ۴۵۲]/ جُل بسّه [یزدی: ۹۹]/ برخی خِرت و پِرت و لوازم شخصی که در دستمال بسته شده باشد [گویش: ۷۰]/ بستهای است که با پارچه پیچیده شده باشد، لوازمی را که زنان برای محافظت در پارچهای می بندند، بسته بندی هایی که دهاتیها بر پشت میبندند و در آن لوازم مورد نیاز خود را حمل میکنند [گویش: ۷۰]. |
||
|
||
جَلْدی |
[dZældi] |
|
|
[پ ۱: ۴۱۷] |
|
به سرعت و چابکی [پ ۱: ۴۵۲]. |
||
|
||
جُلُمْبُل |
[dZolombol] |
|
|
[پ ۴: ۱۱۴] |
|
جُلمبُر: کسی که لباس های فقیرانه و کثیف بر تن دارد، شِلُوزار [یزدی: ۱۰۰]/ کسی که لباس کهنه و نامرتب و فقیرانه پوشیده و به نظر بی اصل و نسب است [گویش: ۷۱]. |
||
جِلُو |
[dZelow] |
|
|
[پ ۳: ۲۲۵] |
|
جُلو، روبرو، مقابل [م.ت]. |
||
|
||
جُل و پُل |
[dZol-o-pol] |
|
|
[پ: ۴۲۶] |
|
پارچه کهنه، ترکیب اتباعی به معنای وسایل و پارچه (خرت و پرت). |
||
|
||
جُل و پِنْدَه |
[dZgol-o-pendE] |
|
|
[پ ۱: ۴۳۸] |
|
(ترکیب اتباعی) خِرت و پِرت، وسایل گوناگون، لباسها و ملافهها، پردهها و خرت و پرت پارچهای فرسوده [گویش: ۷۱]. |
||
|
||
جِلُو شُدَن |
[dZelow-SodæN] |
|
|
[پ ۱: ۴۱۷] |
|
پیشی گرفتن، جلو افتادن [م.ت]. |
||
جُمْبیدَن |
[dZombidæN] |
|
|
[پ ۱: ۴۱۲] |
|
جنبیدن، تحرّک داشتن، فعّالیّت کردن [م.ت]. |
||
|
||
جُمُلی |
[dZomoli] |
|
|
[پ ۱: ۴۱۹] |
|
دوقلو [گویش: ۷۱/ پ ۱: ۴۵۲]/Jumelle در فرانسه [یزدی: ۱۰۰]. |
||
|
||
جَنَّتْ مَکونی |
||
|
[پ ۲: ۲۳۸] |
|
کنایه از جا و وضعیت خوب و مساعد [م.ت]. |
||
|
||
جَنْجالی |
||
|
[پ ۱: ۴۱۷] |
|
جنجال: شلوغ، پر ازدحام [یزدی: ۱۰۰]/ داد و فریاد [گویش: ۷۱]/ جار و جنجال، سر و صدا، آواز، هیاهو، آشوب [دهخدا ۵: ۶۹۱۱]. |
||
|
||
جَنْگو |
||
|
[پ ۲: ۲۴۶] |
|
خشن، جنگ جو، جنگ طلب [م.ت]. |
||
|
||
جو |
[dZu] |
|
|
[پ ۳: ۲۱۷] |
|
جوی آب [م.ت]. |
||
|
||
جودَه |
[dZudE] |
|
|
[پ ۱: ۴۱۳] |
|
جوی آب [یزدی: ۱۰۱/ گویش: ۷۲/ پ ۱: ۴۵۲]. |
||
|
||
جور و ناجور |
[dZu:r-o-na:dZur] |
|
|
[پ ۲: ۲۳۷] |
|
خوب و بد، همه نوع [م.ت]. |
||
جوشْ تو عَرازْ دُویدَن |
||
|
[پ ۱: ۴۳۴] |
|
جوش و اراز (عراز): ترسیدن توأم با حرص کردن و عصبانی شدن [گویش: ۷۲] هول کردن [م.ت]. |
||
|
||
جوش ْتو عَراز کِردَن |
||
|
[پ ۱: ۴۳۴] |
|
دستپاچه کردن، ترساندن، هول کردن [گویش: ۷۲]. |
||
جوشْ اومَدَن |
||
|
[پ ۱: ۴۳۰] |
|
عصبانی شدن، جوش خوردن: دلشوره داشتن [یزدی: ۱۰۱]. |
||
|
||
جوشونْدَن |
[dZuSuNdæN] |
|
|
[پ ۲: ۲۳۴] |
|
جوشاندن [م.ت]. |
||
|
||
جونْدار |
[dZuNdær] |
|
|
[پ ۳: ۲۱۵] |
|
جاندار، جانور، کنایه ای تحقیر آمیز در مورد افراد [م.ت]. |
||
|
||
جَوونی |
[dZEvuni] |
|
|
[پ ۳: ۲۲۲] |
|
جوانی [م.ت]. |
||
|
||
جَوونیا |
[dZEvunija] |
|
|
[پ ۴: ۱۲۴] |
|
جوانی ها [م.ت]. |
||
|
||
جیم |
[dZim] |
|
|
[پ ۲: ۲۳۴] |
|
پارچه ای است که در یزد بافته می شود و بیشتر از آن زیر شلواری می دوزند، دیبا [دهخدا ۵: ۶۹۷۵]/ نوعی پارچۀ نخی [م.ت]. |
||
|
||
جیغ و ویغ |
||
|
[پ ۳: ۲۱۷] |
|
سر و صدا، فریاد کشیدن [م.ت]. |
||